Wszystko co musisz wiedzieć o PPK. Czy warto zostać zapisanym w Pracowniczych Planach Kapitałowych?

DNA Rynków

12/02/2020

Czym właściwie są Pracownicze Plany Kapitałowe? Jakie są wady i zalety PPK? Czy warto dać szansę nowej formule oszczędzania długoterminowego i zostać w systemie, czy jednak lepiej z niego zrezygnować? Pracownicze Plany Kapitałowe bezpośrednio dotkną łącznie ponad 13 milionów osób. Najprawdopodobniej również Ciebie.

Tekst zaktualizowany 12.01.2021

Niektórzy już musieli podjąć decyzję o tym, czy zostają, czy jednak wypisują się z PPK, ale dla większości ten moment dopiero nastąpi. I co ważne – dla każdego będzie się powtarzał, bo tą samą decyzję trzeba będzie podejmować co 4 lata.

Żeby Ci pomóc, przygotowaliśmy specjalny obszerny materiał, w którym znajdziesz wszystko, co najważniejsze o Pracowniczych Planach Kapitałowych. Czym naprawdę są i jak działają. Jakie niosą ze sobą ryzyka, a jakie możliwe korzyści. Udzielamy też odpowiedzi na najczęstsze pytania, jakie zadawaliście nam o PPK i specjalną ankietę, która powinna pomóc Ci podjąć właściwą decyzję.

Jeśli interesuje Cię tylko wybrany element całego poradnika, to poniżej znajdziesz spis treści ułatwiający nawigację. Ponieważ cały materiał jest bardzo długi, powinno to ułatwić Ci znalezienie tego, czego akurat potrzebujesz.

Miłej lektury!

Spis Treści

Co to jest PPK i jak działa ten program?
Skąd w moim PPK wezmą się pieniądze?
Jak inwestowane są środki w PPK?
Czy PPK się opłacają i czy na nich zarobię?
Czy mogę wypłacić pieniądze z PPK wcześniej?
PPK – pytania i odpowiedzi

Czy TY powinieneś zostać w PPK – specjalna ankieta ułatwiająca podjęcie decyzji
Inwestycyjny Ring – „Czy warto zostać w PPK?”. Zobacz specjalne video ze starciem dwóch poglądów!

Co to jest PPK i jak działa ten program?

W dużym skrócie PPK to nowy system długoterminowego oszczędzania na emerytury (choć nie tylko), który oficjalnie ruszył od 1 lipca 2019 roku. W pierwszej kolejności jego wdrożenie zostało przeprowadzone w firmach liczących powyżej 250 pracowników. Następne w kolejności były firmy średnie, później małe, a w ostatnim etapie, który ruszył 1 stycznia 2021 roku obejmuje mikroprzedsiębiorstwa oraz pracowników administracji publicznej.

Udział każdego obywatela w systemie PPK jest całkowicie dobrowolny, jednak każdy pracodawca, który zatrudnia co najmniej jedną osobę podlegającą ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym będzie musiał (zgodnie z kolejnymi etapami wdrożenia) zapewnić mu taką możliwość.

Etapy wdrożenia PPK przebiegają następująco:
• 1 lipca 2019 roku PPK zaczyna obejmować firmy, które na dzień 31.12.2018 zatrudniały co najmniej 250 pracowników.
• 1 stycznia 2020 roku PPK zaczyna obejmować firmy, które na dzień 30.06.2019 zatrudniały co najmniej 50 pracowników.
• 1 lipca 2020 roku PPK zaczyna obejmować firmy, które na dzień 31.12.2019 zatrudniały co najmniej 20 pracowników.
• 1 stycznia 2021 roku PPK zaczyna obejmować pozostałych pracodawców oraz jednostki sektora finansów publicznych.

Powyższe daty, nie oznaczają, że jako pracownik od tego dnia będziesz w stanie odkładać swoje pieniądze do PPK. To data, od której nalicza się okres, w którym Twój pracodawca ma obowiązek podpisać odpowiednio umowy o zarządzanie PPK oraz umowy o prowadzenie PPK z odpowiednimi instytucjami. Przykładowo, prywatne firmy, które PPK zaczęły obejmować od 1 stycznia 2021 roku, mają odpowiednio czas na podpisanie umowy o zarządzanie PPK do dnia 23.04.2021 oraz umowy o prowadzenie PPK do dnia 10.05.2021. Dopiero od pierwszego wynagrodzenia wypłacanego po dacie zawarcia umowy o prowadzenie PPK, pracodawca oblicza i pobiera pierwsze wpłaty.

W całym systemie PPK będą uczestniczyły wszystkie osoby, które ukończyły 18 lat, są zatrudnione oraz podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu z tytułu tego zatrudnienia. Wątpliwości może budzić tutaj element “są zatrudnione”. Jako formę zatrudnienia umożliwiającą przystąpienie do PPK uznaje się bowiem:

Umowę o pracę
Umowę agencyjną lub umowę zlecenia
Umowę o pracę nakładczą
Członkostwo w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych lub spółdzielni kółek rolniczych
Członkostwo w radach nadzorczych (pod warunkiem, że otrzymuje się z tego tytułu wynagrodzenie)

Teraz ważna uwaga. Zapis do systemu Pracowniczych Planów Kapitałowych będzie zrealizowany przez Twojego pracodawcę automatycznie! Funkcjonuje tzw. “domniemana zgoda” na uczestnictwo w systemie. Jeśli nie chcesz uczestniczyć w PPK, będziesz zmuszony wypisać się osobiście. Żeby to zrobić wystarczy, że przekażesz dla swojego pracodawcy pisemną deklarację z oświadczeniem o tej decyzji. To załatwia temat wypisania, ale… załatwia go na 4 lata. Co cztery lata pracodawca będzie musiał Cię do programu zapisać automatycznie, chyba że po raz kolejny złożysz oświadczenie o rezygnacji.

W gronie powyżej nie znajdują się dwie istotne grupy społeczne: rolnicy i samozatrudnieni. Ich PPK nie obejmują. Powtórzmy to:
Jeśli jesteś osobą samozatrudnioną, tzn. prowadzisz jednoosobową działalność gospodarczą – PPK Cię nie obejmuje!
Jeśli jesteś rolnikiem (i nie spełniasz punktu nr 4 powyżej) – PPK Cię nie obejmuje!

W całym systemie funkcjonują jeszcze dodatkowo dwa istotne progi wiekowe. Osobom powyżej 70 roku życia, niezależnie od formy zatrudnienia, PPK w ogóle nie przysługują. W przypadku osób powyżej 55 roku życia (i poniżej 70), nie obejmuje z kolei opisany wcześniej automatyczny zapis. W ich przypadku funkcjonuje tzw. “domniemany brak zgody” i jeśli chcą one przystąpić do systemu, to będą musiały samodzielnie się do niego zapisać.

Skąd w moim PPK wezmą się pieniądze?

Rachunek w PPK zasilany jest z trzech źródeł. Wpłaty pochodzą od Skarbu Państwa, pracodawcy oraz pracownika.

Wpłaty od pracownika stanowią podstawowe źródło wpłat do systemu. W wariancie podstawowym i domyślnym na konto PPK przekazywane będzie 2% Twojego wynagrodzenia brutto. Masz możliwość dobrowolnie rozszerzyć te wpłaty do 4% swojego wynagrodzenia brutto. Tak, uczestnictwo w PPK obniży Twoje wynagrodzenie otrzymywane „na rękę”. Dodatkowo będziesz też musiał zapłacić podatek od dodatkowych wpłat dokonywanych na Twoje konto PPK przez pracodawcę.

Wpłaty od pracodawcy są drugim źródłem dopłat do systemy. Jeśli zdecydujesz się na pozostanie w systemie, Twój pracodawca ma obowiązek przekazywać na Twoje konto w PPK dodatkowe 1,5% Twojego wynagrodzenia brutto. Może on dobrowolnie rozszerzyć te wpłaty również do poziomu 4% Twojego wynagrodzenia brutto. Dopłata pracodawcy stanowi więc w założeniu swojego rodzaju premię i dodatkowe wynagrodzenie, jakie zyskuje osoba uczestnicząca w PPK. Od tych dodatkowych wpłat, pracownik będzie musiał jednak zapłacić podatek, tak jak opisano wyżej.

Dopłaty od Skarbu Państwa to trzecie i ostatnie źródło wpłat do systemu. Każdego roku Państwo ma dopłacać do Twojego PPK dodatkowe 240 zł. Poza tym w formie jednorazowego bonusu po rozpoczęciu oszczędzania będzie ono zasilone kwotą 250 zł.

Aby w pełni obliczyć, jak uczestnictwo w systemie PPK wpłynie na Twoje wynagrodzenie, powinieneś wykonać następujące kroki:

Obliczyć potrącenie pensji z tytułu wpłat do PPK. Aby to zrobić wystarczy, że pomnożysz deklarowaną przez siebie wpłatę na PPK (będzie to przedział od 2% do 4%) oraz swoją pensję brutto.
Obliczysz potrącenie pensji z tytułu podatku, który musisz opłacić za część wpłat swojego pracodawcy. Aby to zrobić wystarczy, że pomnożysz deklarowaną wpłatę pracodawcy (będzie to przedział od (1,5% do 4%) przez swoją pensję brutto, a następnie przez stawkę podatku dochodowego, jaką płacisz.
Suma dwóch powyższych potrąceń będzie łączną sumą jaka zostanie potrącona z Twojej pensji, którą otrzymujesz “na rękę”. Pamiętaj jednak, że te pieniądze nie giną, tylko będą kumulowane na Twoim koncie PPK. Jaka może być to kwota i jak ją ewentualnie wypłacać więcej piszemy później.

Poniżej znajdziesz przykładowe kalkulacje dla 10 różnych pensji brutto, przy założeniu, że jest to standardowa umowa o pracę, wpłata pracownika wynosi minimalne 2%, wpłata pracodawcy wynosi minimalne 1,5%, a pracownik znajduje się w pierwszym progu podatkowym (17%).

Jak inwestowane są środki w PPK?

Warto zacząć od tego, że pieniądze zgromadzone w PPK będą inwestowane przez instytucję, z którą umowę podpisze Twój pracodawca. Ty jako pracownik nie masz wpływu na to, kto to będzie. Twój pracodawca może powierzyć zarządzanie PPK jednemu z trzech typów podmiotów:

Funduszowi inwestycyjnemu
Funduszowi emerytalnemu
Ubezpieczeniowemu funduszowi kapitałowemu

Z twojej perspektywy pracownika to, w której z tych form prawnych będzie funkcjonował podmiot zarządzający, nie powinno mieć większego znaczenia. Istotniejszym elementem jest polityka inwestycyjna, jaką będą musiały stosować te podmioty. Nie masz bowiem wpływu na to, kto będzie Twoim PPK zarządzał, ale masz częściowy wpływ na decydowanie o stosowanej dla siebie polityce inwestycyjnej. Cały system PPK funkcjonuje w oparciu o tzw. fundusze zdefiniowanej daty. Oznacza to, że w miarę tego im starszy jesteś, tym bezpieczniej (teoretycznie) będą inwestowane Twoje pieniądze. Modelową alokację twoich środków w zależności od twojego wieku znajdziesz na wykresach poniżej. W swoim funkcjonowaniu przypomina to fundusze cyklu życia, o których pełny wywiad przeprowadziliśmy w osobnym wpisie „Czym są Fundusze Cyklu Życia”.

Jak podzielone będą Twoje środki w PPK w zależności od wieku. Kolor niebieski – część udziałowa. Kolor pomarańczowy – część dłużna

“Część dłużna” to inwestycje głównie w obligacje, czyli instrumenty względnie bezpieczne. Słowo względnie użyte jest świadomie – pamiętaj, że każdy instrument może przynieść stratę. Jest to jednak w przypadku obligacji mniej prawdopodobne. Oczywiście oznacza to również, że zysk, jaki możesz z tej części swojego portfela osiągnąć, będzie niższy niż z części udziałowej.

“Część udziałowa” to inwestycje głównie w akcje, czyli instrumenty potencjalnie bardziej ryzykowne. Oczywiście większe ryzyko niesie za sobą również większe, możliwe do osiągnięcia zyski (teoretycznie!).

Ograniczający ryzyko suwak będzie stosowany dla każdego automatycznie. Jeśli jednak uważasz, że stosowana dla Ciebie polityka inwestycyjna jest zbyt ryzykowna lub zbyt bezpieczna – możesz złożyć wniosek o “przypisanie” Cię do innej grupy wiekowej i tym samym inwestować bardziej ryzykownie, gdy jesteś starszy lub bardziej bezpiecznie, nawet gdy jesteś młody. Masz równie prawo złożyć wniosek o to, aby określona część twoich środków trafiła do funduszu o dacie docelowej X, a inna do funduszu o dacie docelowej Y. Minimalna wpłata do jednego z funduszy musi stanowi jednak co najmniej 10% zgromadzonych przez Ciebie środków.

Co ważne, zarówno w obrębie część udziałowej, jak i dłużnej funkcjonują dodatkowe ograniczenia dla osób zarządzających Twoimi oszczędnościami. Może to działać zarówno na Twoją korzyść, jak i niekorzyść. Ograniczenia inwestycyjne dla części dłużnej nie powinny mieć dla Ciebie większego znaczenia. Jednak w przypadku części udziałowej, zgodnie z ustawą, zarządzający PPK są zmuszeni do inwestowania co najmniej 40% środków w spółki z indeksu WIG20 (który jest mocno uzależniony od polityki), co najmniej 20% w spółki zagraniczne (to akurat pozytywny nakaz) oraz nie więcej niż 20% w akcje mWIG40 i maksymalnie 10% w akcje innych spółek z giełdy. Dwa ostatnie ograniczenia uniemożliwią PPK czerpanie większych korzyści ze wzrostów na tych rynkach, ale jednocześnie ograniczą w pewnym stopniu twoje ryzyko.

Czy PPK się opłacają i czy na nich zarobię?

Na początku trzeba mieć świadomość tego, że ustalona w PPK polityka inwestycyjna PPK oraz niski roczny koszt zarządzania sprawiają, że jest to realna alternatywa również dla osób, które zamiast oszczędzania na emeryturę chcą po prostu inwestować w krótszym terminie. Średnia opłata pobierana za zarządzanie środkami PPK pobierana przez instytucje wynosi 0,4% rocznie. Dla porównania klasyczne fundusze akcyjne pobierają średnio około 3% rocznie, a fundusze dłużne około 1,5%. Fundusze PPK to obiektywnie patrząc najtańsze rozwiązanie inwestycyjne spośród wszystkich dostępnych form inwestowania zbiorowego, jakie są w Polsce dostępne.

Zakres możliwych inwestycji zarówno w ramach części dłużnej, jak i udziałowej jest bardzo podobny do innych podmiotów tego typu działających na rynku, które nie funkcjonują w formule PPK. To właśnie dzięki temu system PPK można traktować nie tylko jako jeden z filarów emerytalnych, ale również jako sposób na inwestowanie. Niskie opłaty roczne może wykorzystać każdy szukający taniej formy inwestowania. To możliwe, ponieważ z PPK można wycofać swoje środki jeszcze przed emeryturą. Więcej o tym piszemy w kolejnej sekcji.

Pamiętaj jednak, że żadna z form inwestowania nie gwarantuje zysku! Niezależnie od tego w jak bezpieczne instrumenty zainwestowane będą Twoje pieniądze – środki zgromadzone w PPK mogą stracić na wartości! Warto mieć jednak na uwadze, że ze względu na comiesięczne dopłaty od pracodawcy oraz coroczne dopłaty od Państwa szanse na utratę własnego wkładu są mocno ograniczone.

Pracownicze Plany Kapitałowe to nie obligacje ani lokaty, więc niemożliwym jest przewidzieć, ile zarobisz. Na oficjalnej stronie mojeppk.pl dostępny jest “kalkulator oszczędności”, który pozwala wyliczyć, ile wyniosą twoje oszczędności przy szeregu założeń, z których główne dotyczą tego, jaką stopę zwrotu ponad inflację osiągną corocznie nasze oszczędności.

Domyślnie na stronie kalkulatora założony jest zwrot 3,5% ponad inflację każdego roku. To dużo. Bardzo dużo i raczej mało realne jest, aby każdego roku fundusze osiągały taki wynik. Na pytanie ile zarobisz, niestety nie odpowiemy, a każdy kto próbuje – wprowadza Cię w błąd. Możemy jednak powiedzieć ze sporą pewnością, że trudno będzie Ci stracić swój wkład własny do funduszy PPK, tj. ten pobierany jako część twojej pensji. Żeby tak się stało – załamanie na rynku musiałoby być katastroficzne i długie. W poniższej tabeli zobaczysz jak przykładowo wygląda rozkład wpłat do PPK, w zależności od tego, ile zarabiasz oraz ile odkładasz.

Przyjęliśmy poniżej założenie, że zarówno wpłaty pracownika, jak i pracodawcy będą wynosiły po 2%. Uwzględniliśmy również coroczne dopłaty od Państwa wraz z bonusem powitalnym wynoszącym 250 zł.

Jaki jest udział wpłat pracownika w całym kapitale bazowym zgromadzonym w PPK

Twój wkład jako pracownika w cały swój kapitał podstawowy w PPK będzie wahać się w zależności od tego, ile zarabiasz od 42% do 48%. Oznacza to, że nawet w ekstremalnym przypadku utraty 50% całego kapitału, Twoja część, którą sam wpłaciłeś, pozostaje nienaruszona. To bardzo duży margines bezpieczeństwa nawet przy rynkowych katastrofach.

Czy mogę wypłacić pieniądze z PPK wcześniej?

Docelowo oszczędzać w PPK powinieneś do 60 roku życia. Kończąc 60 rok życia, możesz wypłacić wszystkie zgromadzone środki w jednej transzy. Zapłacisz wtedy 19% podatku od wszystkich wypracowanych przez ten czas zysków (podatek Belki). Aby go uniknąć, wystarczy że do jednorazowej wypłaty przeznaczysz 25% środków. Pozostała część będzie Ci wówczas przekazywana w co najmniej 120 miesięcznych ratach. Od żadnej z nich nie zapłacisz już jednak podatku Belki.

Istnieje jednak kilka możliwości wcześniejszej wypłaty lub zwrotu środków z PPK. W każdej chwili możesz zgłosić chęć wcześniejszej wypłaty lub zwrotu swoich środków z PPK (wypłata i zwrot NIE SĄ rozumiane tak samo).

Wypłaty środków można dokonać wyłącznie w dwóch przypadkach. Pierwszy z nich to pożyczka z PPK na wkład własny na mieszkanie. Możesz wówczas WYPŁACIĆ nawet 100% środków z PPK (o ile nie przekracza to wartości wkładu własnego), pod warunkiem, że masz mniej niż 45 lat. Pożyczone w ten sposób środki będziesz musiał zwrócić w ciągu maksymalnie 15 lat, zaczynając spłatę nie później niż po 5 latach. Jeśli środków nie zwrócisz jedyną twoją „karą” jest konieczność zapłaty podatku od wypracowanych przez ten czas zysków kapitałowych (Belka). Drugi sposób na WYPŁATĘ środków to możliwość wypłaty do 25% w przypadku poważnej choroby Twojej, małżonka lub dziecka. Wypłata dokonana w ten sposób nie niesie żadnej konieczności zwrotu środków.

ZWROTU środków możesz już dokonać w każdej chwili. W przeciwieństwie do wypłaty, zwrot wiąże się jednak z utratą części zgromadzonego kapitału. Podział zgromadzonego kapitału w przypadku dokonywania zwrotu możesz zobaczyć poniżej.

Podział zgromadzonego kapitału przy dokonywaniu zwrotu środków z PPK

Zwrot będzie wiązał się z potrąceniem 100% środków sfinansowanych przez Państwo. Ponadto 30% środków wpłaconych przez Twojego pracodawcę zostanie przelane do ZUS i zapisane na Twoim koncie w ZUS, jako składka emerytalna. Dodatkowo będziesz musiał opłacić podatek od zysków kapitałowych wypracowanych przez 100% Twoich oszczędności oraz 70% wpłat Twojego pracodawcy.

Wydawać mogłoby się, że straty są spore, ale to tylko złudzenie. To rozwiązanie idealne dla osób, które boją się powtórki Otwartych Funduszy Emerytalnych i nie wierzą w państwowe systemy lub po prostu będą pilnie potrzebowały silnego zastrzyku gotówki. Należy zwrócić uwagę, że przy powyższej operacji jako pracownik wciąż wychodzimy na silny plus. Jeśli zarabiasz np. 4 000 zł brutto i oszczędzałeś w PPK przez 3 lata, po czym decydujesz się zrezygnować z systemu to nawet przy założeniu, że Twoje środki nie wypracowały żadnej stopy zwrotu – zarobisz!

Otrzymasz z powrotem na konto wszystkie swoje składki (2 880 zł, jeśli odkładałeś 2%) oraz 70% składek swojego pracodawcy (2 016 zł, jeśli również odkładał 2%). Innymi słowy zyskałeś 2 016 zł w 3 lata ryzykując 2 880 zł kapitału. To jakbyś rocznie zarabiał na czysto 19,35%. Takiego wyniku nie powstydziłby się najlepszy fundusz inwestycyjny.

PPK – najczęstsze pytania i odpowiedzi

1. Czy warto zostać w PPK?

Cóż, tej decyzji za Ciebie nie podejmiemy, ale przygotowaliśmy dla Ciebie specjalną ankietę, która ułatwi Ci podjęcie decyzji. Znajdziesz ją na samym końcu tego wpisu. Wypełnij ją, a następnie podlicz punktację i sprawdź, czy w Twoim przypadku oszczędzanie w PPK ma sens!

2. Kto decyduje o tym jakie będę mieć PPK?

Jeżeli pracodawca wybrał jedno z wielu towarzystw inwestycyjnych działających na rynku, to twoje pieniądze trafią do odpowiedniego funduszu inwestycyjnego. Będą tam inwestowane wedle polityki inwestycyjnej, która jest oczywiście zbieżna z ustawą o PPK. Natomiast jeśli pracodawca wybrał firmę ubezpieczeniową, to docelowo twoje składki trafią do UFK, czyli ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego. Formy prawne nieco się różnią, ale obie podlegają pod tę samą nadrzędną ustawę o Pracowniczych Planach.

3. Czy to jaką firmę zarządzającą PPK wybierze pracodawca ma znaczenie?

Tak! Ogromne. Wybór firmy ma znaczenie, ale pracodawca nie miał łatwego zadania. Takich funduszy w Polsce jeszcze nie było. To jakie stopy zwrotu osiągną, wyjdzie tak naprawdę w praniu. Nie ma danych historycznych, z których można cokolwiek wnioskować. Wiele osób zasugeruje się oczywiście Otwartymi Funduszami Emerytalnymi (OFE), które to tak zniechęcają wielu pracowników do pozostania w PPK. Jednak to mało porównywalne dane, choćby z tego powodu, że te fundusze mają zupełnie inne limity inwestycyjne.

PPK ma znacznie większy, dozwolony wachlarz instrumentów finansowych i rynków, na których mogą inwestować. Niemniej jednak widoczne na rynku wyniki różnych TFI mogą coś sugerować o zespole pracujących tam analityków.

4. Co się stanie z moimi pieniędzmi, jeśli zmienię pracę?

Tak naprawdę nic wielkiego. Nie stracisz swoich pieniędzy. Teoretycznie możesz mieć nawet kilkanaście PPK, więc jeśli zmienisz pracę, możesz odprowadzać składki do PPK nowego pracodawcy. Możesz też przenieść swoje dotychczas zgromadzone środki w formie tzw. ”wypłaty transferowej”. Jeśli nie zrobisz nic, to Twoje środki pozostaną na dotychczasowym rachunku PPK i tam poczekają do emerytury. To jest właśnie ta sytuacja, która powoduje, że możesz mieć nawet kilkanaście PPK.

Jeśli często zmieniasz pracę i nie wyrażasz zgody, by środki przenieść na rachunek PPK wybrany przez obecnego pracodawcę. Należy jednak pamiętać, że pracodawca zawiera umowę o prowadzenie PPK dla Ciebie dopiero po upływie trzeciego miesiąca zatrudnienia. Oznacza to, że tylko jeśli przepracujesz ponad 3 miesiące w jednej firmie, pracodawca założy w Twoim imieniu i na Twoją rzecz rachunek PPK. Generalnie rzecz ujmując, PPK powinno wędrować za Tobą, gdy zmieniasz pracę, chyba że nie wyrazisz zgody na taki transfer.

5. Czy środki na rachunku PPK są moją własnością?

Tak. To jedna z charakterystycznych różnic PPK vs OFE. Środki zgromadzone w PPK należą do nas. Jest to jasno i klarownie napisane w ustawie (tak, ustawy można zmieniać, ale o tym później). Możesz je w przeciwieństwie do OFE w każdej chwili wycofać, podlegają dziedziczeniu oraz podziałowi w trakcie rozwodu.

W zasadzie możliwość rozporządzania środkami zgromadzonymi w PPK nie różni się od władzy nad pieniędzmi na rachunku oszczędnościowym. Z tym że na PPK przynajmniej w teorii mają szansę zarobić dla Ciebie więcej. Oczywiście program nie zachęca do wypłaty tych środków przed 60 rokiem życia, bo wówczas stracimy część pieniędzy. Idea w końcu ma służyć długoterminowemu oszczędzaniu.

6. Czy jest ryzyko, że rząd zabierze mi pieniądze z PPK?

Wielu z nas boi się powtórki z OFE, gdzie pieniądze w dużym stopniu zostały zamienione na zapisy księgowe w ZUS. Uczciwie trzeba jednak powiedzieć, że ustawa o OFE w przeciwieństwie do PPK nie wspominała o tym, że te pieniądze są naszą własnością. Oczywiście dowolny zapis w ustawie można zmienić w niemal dowolnej chwili. Niemniej jednak PPK to zupełnie inny twór. Po pierwsze, tutaj nie ma żadnego przelewu do ZUS, składki wędrują od razu do firmy inwestycyjnej. Od strony praktycznej będzie to taki sam przelew, jakby pracodawca wykonał go na rachunek bankowy swojego pracownika.

Czy jest jakieś ryzyko, że rząd to zagarnie i wyda na budowę kopalni czy stadionu narodowego? Oczywiście zawsze jest ryzyko, że rząd znacjonalizuje Twoje pieniądze, ale tak samo może zrobić w przypadku gotówki na koncie oszczędnościowym. Poziom strachu o oszczędności zarówno w PPK, jak i depozycie bankowym w zasadzie powinien być taki sam. Jeśli jednak nie ufasz ustawodawcy w jego zapewnienia o pełnej prywatności środków – możesz wypłacać zgromadzone przez siebie środki wcześniej, przed pójściem na emeryturę.

7. Ile otrzymam jeśli wycofam swoje pieniądze przed 60 rokiem życia?

Program ma zachęcać do tego, aby te pieniądze inwestować aż do czasu emerytury. Jeżeli wypłacimy środki przed tym okresem, to trochę stracimy. Ile? Całość dopłat od Państwa, czyli 250zł na powitanie i coroczne 240zł. To zostanie potrącone w całości. Składki pracownika, które sami wpłaciliśmy, zostaną nam zwrócone w pełni. Natomiast ze składek, które dołożył pracodawca, zostanie nam zwrócone 70%.

Pozostałe 30% będzie potrącone i przekazane na nasze konto emerytalne w ZUS. Ponadto od wypracowanych przez kapitał zysków zostanie potrącony 19% podatek Belki.

8. Ile razy mogę zmienić zdanie o przystąpieniu do PPK?

Wiele razy – nie ma limitu. Możesz wielokrotnie zmieniać swoją decyzję. Pracodawca nie dokona wpłat od miesiąca, w którym złożysz wniosek o rezygnację z PPK. Natomiast jeśli zmienisz zdanie i złożysz wniosek o ponowne oszczędzanie w PPK, będzie on skutkował oszczędzaniem od kolejnego miesiąca.

9. Czy wystarczy teraz wypisać się z PPK i mam spokój?

Nie. Zgodnie z przepisami ustawy, okres ważności deklaracji o rezygnacji będzie wynosił 4 lata. To oznacza, że co 4 lata, w terminie do ostatniego dnia lutego danego roku pracodawca będzie miał obowiązek poinformowania pracownika o ponownej konieczności złożenia deklaracji. Jeśli deklaracja rezygnacji nie trafi do pracodawcy, wówczas zacznie on odprowadzać składki w kolejnym miesiącu.

10. Jak mogę sprawdzić wyniki mojego PPK?

Wszystko możesz dokładnie obserwować na swoim prywatnym profilu na portalu PPK. Zobaczysz tam stan swoich środków oraz stopy zwrotu, jakie zdobywa dla Ciebie zarządzający.

11. Czy pracodawca może mi obniżyć wynagrodzenie w związku z PPK?

Nie, twój pracodawca nie ma takiego prawa. Twoje wynagrodzenie w związku z wprowadzeniem PPK powinno zmienić się tylko o 2% od kwoty brutto, które zamiast na twoje konto osobiste trafi na twój rachunek PPK. Odpowiednie przepisy w tym zakresie zawiera Kodeks Pracy.

Nie ma jednak żadnego prawa, które zabroniłoby Twojemu pracodawcy nie przyznać Ci premii, bo zapisałeś się do PPK, co generuje dla niego koszty. Oczywiście nie powie Ci tego wprost, ale takiej decyzji nikt nie może mu na razie zabronić.

12. Ile procent pensji muszę wpłacać do PPK?

Jeśli już wyrazisz chęć uczestnictwa, to obowiązkowo wpłacasz 2% swojego wynagrodzenia brutto. Pracodawca wpłaca dodatkowe 1,5%.

13. Czy mogę zwiększyć swoją składkę do PPK?

Zarówno uczestnik PPK, jak i pracodawca mogą wpłacać dodatkowe kwoty. Wysokość składki dodatkowej można zwiększać do 4% z każdej ze stron. Twoja składka dodatkowa może wynieść zatem 2% wynagrodzenia brutto. Wystarczy, że złożysz pracodawcy odpowiednią deklarację. W każdym czasie możesz też zmienić swoją dyspozycję i przestać wpłacać dodatkową kwotę na PPK.

14. Czy mogę sam wybrać dowolny fundusz w ramach swojego PPK?

Tak. Fundusze zdefiniowanej daty, jakie powstaną w ramach PPK, mają konkretne limity inwestycyjne (zasada działania takich funduszy jest bardzo zbliżona do funduszy cyklu życia). Po wpłaceniu składek zostaniesz sklasyfikowany wiekowo i trafisz do odpowiedniego funduszu. Zdefiniowana data to rok, w którym uczestnicy funduszu osiągają wiek 60 lat. Dla osoby urodzonej w 1982 roku odpowiednim funduszem fundusz ze zdefiniowaną datą w 2040 roku.

Ustawa obliguje instytucje do utworzenia funduszy ze zdefiniowaną datą przypadającą co 5 lat. Zatem bez względu na wiek będziesz mógł zmienić przydzielony automatycznie fundusz zdefiniowanej daty. Zgodnie z twoją wolą środki w PPK będą inwestowane bardziej albo mniej ryzykownie niż jest to przewidziane w ustawie.

15. Czy mogę później dowolnie zmieniać fundusze zdefiniowanej daty?

Tak, w każdym roku kalendarzowym możesz bezpłatnie dokonać dwóch zmian funduszu spośród zdefiniowanych funduszy. Opłaty za kolejne zmiany są zależne od warunków zapisanych w umowie o zarządzanie PPK, jaką podpisał twój pracodawca.

16. Czy mogę wypłacić z PPK mniej niż wpłaciłem?

Dozwolony wachlarz instrumentów finansowych, w jakich może ulokować Twoje pieniądze fundusz jest dosyć duży. Zaczynając od akcji, poprzez obligacje skarbu państwa i lokaty bankowe, a kończąc na obligacjach korporacyjnych. Dobór instrumentów jest uregulowany w ustawie o PPK. Im bliżej wieku emerytalnego, tym te inwestycje muszą być bardziej zachowawcze.

Młodzi ludzie mogą sobie pozwolić na bardziej ryzykowne, ale co za tym idzie o większej stopie zwrotu inwestycje. Dlaczego? To dosyć proste. Jeśli inwestycja, okaże się być chybiona, to fundusz ma czas na odrobienie strat. Zatem ryzyko, że uzyskasz z PPK mniej, niż do niego wpłaciłeś jest niewielkie. Szczególnie że otrzymujesz dopłaty od pracodawcy i Skarbu Państwa.

17. Ile zarobię dzięki PPK, czy to można przewidzieć?

Niestety nie, fundusze inwestycyjne to nie lokaty bankowe. Stopa zwrotu nie jest pewna ani gwarantowana. Wszystko zależy od koniunktury, alokacji, decyzji zarządzających i wielu innych czynników. Można sprawdzić, jaką stopę zwrotu osiągnął fundusz w ramach OFE w danym TFI, ale to nie są porównywalne dane.

Zbyt wiele elementów zostało zmienionych, a nawet w mojej opinii ulepszonych. Otwarty Fundusz Emerytalny, nawet jeśli prowadzony przez to samo TFI, to był zupełnie inny twór. Miał inne obwarowania prawne oraz inwestycyjne.

18. Czy ktokolwiek nadzoruje PPK?

Oczywiście, że tak. Każdy z uprawnionych podmiotów do prowadzenia PPK jest nadzorowany przez Komisję Nadzoru Finansowego (KNF). Instytucje finansowe, które prowadzą PPK, co kwartał będą przekazywały do KNF informacje o liczbie uczestników PPK, wpłatach na PPK oraz dane dotyczące wartości aktywów netto i osiągnięte stopy zwrotu. KNF ma prawo nałożyć sankcje, jeżeli fundusz działa niezgodnie z przyjętymi zasadami.

19. Jak będą wypłacane środki z PPK, kiedy już osiągnę 60 lat?

Domyślna opcja w ustawie zakłada, że wypłacimy 25% wszystkich zgromadzonych w PPK środków jednorazowo, zaś pozostałe 75% środków otrzymamy w formie co najmniej 120 miesięcznych rat przez 10 kolejnych lat.

Jeżeli będziesz chciał więcej rat, to podzielisz te środki na więcej wypłat. Wszystko zależy od Twojej decyzji. Jeśli jednak po 60 roku życia wypłacisz jednorazowo całość zgromadzonych środków, zapłacisz wówczas 19% podatek od zysków kapitałowych.

20. Czy występując jakieś opłaty, które będą potrącane?

Według aktualnej wersji ustawy nie ma żadnych opłat manipulacyjnych. Natomiast maksymalna opłata za zarządzanie PPK wynosi 0,5% w skali roku. To naprawdę bardzo niska opłata. Dodatkowo może być pobierane maksymalnie 0,1% opłaty za wynik, tzw. success fee ale, tylko gdy fundusz będzie miał w danym roku dodatnią stopę zwrotu i wyższą od stopy referencyjnej określonej przez ministra finansów.

21. Skąd mam wiedzieć ile kosztuje oszczędzanie w moim PPK?

Jedyny koszt, jaki poniesiesz, to wymienione wyżej opłaty za zarządzanie.

22. Co stanie się jeśli umrę przed 60 rokiem życia. Czy ktoś odziedziczy moje środki z PK?

Tak, to środki, które podlegają dziedziczeniu. Po śmierci uczestnika PPK małżonek otrzyma połowę środków na swój rachunek PPK lub inne konto emerytalne takie jak IKE czy PPE. Drugą połowę w ten sam sposób otrzymają dzieci. Chyba że spadkobierca zdecyduje o wypłacie w formie pieniężnej poza PPK.

Jeżeli jednak zdecyduje się na wypłatę transferową, czyli przelew na swoje PPK, to w ciągu 3 miesięcy od dnia dostarczenia aktu zgonu otrzyma środki. Oczywiście, jeśli życzysz sobie, żeby pieniądze trafiły tylko do dzieci, a nie do małżonka, to wcześniej należy zadbać o to, aby te osoby wskazać jako uprawnione. Inaczej dziedziczenie odbywa się według prawa spadkowego.

23. Co stanie się jeśli umrę już po rozpoczęciu wypłat z PPK?

Wówczas pozostała w PPK kwota, której nie zdążyłeś wypłacić, zostanie wcielona do masy spadkowej. Te pieniądze dostaną Twoje dzieci i mąż, chyba że wskazałeś inne osoby uposażone do dziedziczenia.

24. Co z wpłatami na PPK przy urlopie macierzyńskim lub wychowawczym?

Podczas urlopu wychowawczego lub macierzyńskiego wpłaty na PPK nie są dokonywane ani przez pracownika, ani przez pracodawcę. Również dopłaty od Państwa są przez ten okres wstrzymane.

25. Co stanie się z moim PPK w przypadku rozwodu?

Środki zgromadzone w PPK podlegają podziałowi majątku podobnie jak cała reszta majątku współmałżonków! Po podziale majątku część przypadająca byłemu małżonkowi jest przelewana na jego konto w PPK.

Jeśli były mąż lub żona nie posiada PPK, otrzyma przelew na wskazany rachunek lokaty terminowej, którą powinien utrzymać do 60 roku życia. Jeśli tego nie zrobi – jego wypłata będzie traktowana jak “zwrot” i będzie wiązała się z potrąceniami.

26. Czy środki w moim PPK może zająć komornik?

Nie! Środki w PPK nie podlegają egzekucji. Komornik nie ma możliwości zajęcia oszczędności, które zgromadzono na rachunkach PPK. Istnieje od tego jeden wyjątek, którym są zaległości alimentacyjne. Wszelkie roszczenia alimentacyjne mogą być pokrywane ze środków z Twojego PPK.

Czy TY powinieneś zostać w PPK – specjalna ankieta decyzyjna

Pamiętaj, że celem tej ankiety jest jedynie pomóc Ci w podjęciu decyzji. Składa się ono z prostych 10 pytań dotyczących Twojej sytuacji. Na każde pytanie udziel jednej odpowiedzi, a następnie podlicz uzyskane punkty, które znajdują się obok każdej z nich i sprawdź, czy powinieneś zostać w PPK.

Pytanie 1: Ile zarabiasz brutto miesięcznie?
A) Mniej niż 3 449 zł (10 punktów)
B) Od 3 450 zł do 9 999 zł (3 punkty)
C) Ponad 10 000 zł (1 punkt)

Pytanie 2: Ile składki odprowadza do PPK Twój pracodawca?
A) Poniżej 2% (1 punkt)
B) Od 2% do 3% (8 punktów)
C) Powyżej 3% (20 punktów)

Pytanie 3: Ile masz lat?
A) Mniej niż 32 (10 punktów)
B) Od 32 do 48 (3 punkty)
C) Ponad 48 (1 punkt)

Pytanie 4: Ile składki TY chciałbyś odprowadzać na PPK?
A) Poniżej 3% (1 punkt)
B) Od 3% do 3,5% (3 punkty)
C) Powyżej 3,5% (10 punktów)

Pytanie 5: Ile wynoszą roczne opłaty w PPK wybranych przez Twojego pracodawcę?
A) Mniej niż 0,4% (5 punktów)
B) Od 0,4% do 0,49% (1 punkt)
C) Powyżej 0,49% (0 punktów)

Pytanie 6: Ile osób pracuje w Twojej firmie?
A) Mniej niż 10 (1 punkt)
B) Od 10 do 49 (3 punkty)
C) Ponad 49 (5 punktów)

Pytanie 7: Ile złotych ze swojej pensji zaoszczędziłeś samodzielnie w ostatnim roku?
A) Mniej niż 3 449 zł / zadłużyłem się (20 punktów)
B) Do 10 000 złotych (5 punktów)
C) Ponad 10 000 złotych (1 punkt)

Pytanie 8: Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem „W czasach kryzysu lepiej, aby wszyscy ucierpieli trochę niż aby ktokolwiek miał cierpieć bardziej niż inni”?
A) Tak (10 punktów)
B) Może trochę (3 punkty)
C) Zdecydowanie nie (0 punktów)

Pytanie 9: Postawiłeś 100 zł w bukmacherskich zakładach sportowych, że twoja drużyna wygra. Wygrała i dostałeś 250 zł. co robisz?
A) Obstawiam kolejny mecz za 150 zł lub więcej, bo to darmowe pieniądze, a ja jestem na fali! (5 punktów)
B) Obstawiam kolejny mecz za mniej niż 150 zł (3 punkty)
C) Wycofuję z konta 150 zł lub więcej i nie obstawiam (1 punkt)

Pytanie 10: Idąc dzisiaj do pracy dostałeś swoją ulubioną przekąskę z dzieciństwa z informację, że jak przyniesiesz ją z pracy z powrotem, to dostaniesz drugą sztukę. Co robisz?
A) Zjadam od razu. Raz się żyje! Chcę przekąskę TERAZ! Jak będę chciał więcej, to sam kupię sobie drugą sztukę. (5 punktów)
B) Walczę pół dnia, ale po obiedzie pękam i zjadam. (3 punkty)
C) Po powrocie z pracy spokojnie odbieram drugą sztukę (1 punkt)

Jeśli uzyskałeś powyżej 50 punktów – zdecydowanie WARTO, abyś był w PPK!

Jeśli uzyskałeś od 30 do 50 punktów – zsumuj jedynie punkty za dwa pierwsze pytania. Jeżeli masz z nich więcej niż 10 punktów to wciąż warto abyś był w PPK

Jeśli uzyskałeś mniej niż 30 punktów – śmiało możesz wypisać się z PPK. Tylko pamiętaj żeby oszczędzać samodzielnie!

Inwestycyjny Ring – „Czy warto zostać w PPK?”. Zobacz specjalne video ze starciem dwóch poglądów!

Przygotowaliśmy również specjalne wideo w formie starcia dwóch poglądów ZA i PRZECIW PPK. To również pomoże Ci podjąć odpowiednią dla siebie decyzję! Jeśli nie możesz oglądać, to pełną transkrypcję tego starcia znajdziesz w osobnym wpisie „Czy warto zostać w PPK? Inwestycyjny Ring”

Do zarobienia!
Piotr Cymcyk
Agata Paluch

Nota prawna: Powyższy materiał, w szczególności aktualizacje Strategii DNA Rynków, Podsumowania Tygodnia, Analizy spółek oraz Portfel DNA Rynków jest jedynie materiałem informacyjno-edukacyjnym dla użytku odbiorcy. Materiał nie powinien być w szczególności rozumiany jako rekomendacja inwestycyjna w rozumieniu przepisów „Rozporządzenia Delegowanego Komisji (UE) nr 2016/958 z dnia 9 marca 2016 r. uzupełniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych dotyczących środków technicznych do celów obiektywnej prezentacji rekomendacji inwestycyjnych lub innych informacji rekomendujących lub sugerujących strategię inwestycyjną oraz ujawniania interesów partykularnych lub wskazań konfliktów interesów”. Skorzystanie z materiału jako podstawy lub przesłanki do podjęcia decyzji inwestycyjnej następuje wyłącznie na ryzyko osoby, która taką decyzję podejmuje. Autorzy nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za takie decyzje inwestycyjne. Wszystkie opinie i prognozy przedstawione w tym opracowaniu są wyrazem najlepszej wiedzy i osobistych poglądów autora na moment publikacji i mogą ulec zmianie w późniejszym okresie. Powyższy materiał nie odzwierciedla poglądów instytucji, w której autor pracuje.

175

Zastrzeżenie prawne

Materiały DNA Rynków, w szczególności aktualizacje Strategii DNA Rynków, Analizy spółek oraz Analizy sektorów są jedynie materiałem informacyjno-edukacyjnym dla użytku odbiorcy. Materiał ten nie powinien być w szczególności rozumiany jako rekomendacja inwestycyjna w rozumieniu przepisów „Rozporządzenia Delegowanego Komisji (UE) nr 2016/958 z dnia 9 marca 2016 r. uzupełniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych dotyczących środków technicznych do celów obiektywnej prezentacji rekomendacji inwestycyjnych lub innych informacji rekomendujących lub sugerujących strategię inwestycyjną oraz ujawniania interesów partykularnych lub wskazań konfliktów interesów”. Skorzystanie z materiału jako podstawy lub przesłanki do podjęcia decyzji inwestycyjnej następuje wyłącznie na ryzyko osoby, która taką decyzję podejmuje. Autorzy nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za takie decyzje inwestycyjne. Wszystkie opinie i prognozy przedstawione w tym opracowaniu są wyrazem najlepszej wiedzy i osobistych poglądów autora na moment publikacji i mogą ulec zmianie w późniejszym okresie.

Subskrybuj

2 komentarzy

najstarszy

najnowszy oceniany

Inline Feedbacks

View all comments

Natalia

9 miesięcy temu

Warto podkreślić ze w tekscie autor powołuje się w swoich obliczeniach wyłacznie o kwotę brutto.

„Otrzymasz z powrotem na konto wszystkie swoje składki (2 880 zł, jeśli odkładałeś 2%) oraz 70% składek swojego pracodawcy (2 016 zł, jeśli również odkładał 2%). Innymi słowy zyskałeś 2 016 zł w 3 lata ryzykując 2 880 zł kapitału. To jakbyś rocznie zarabiał na czysto 19,35%. Takiego wyniku nie powstydziłby się najlepszy fundusz inwestycyjny.”

Pamiętajmy że do tego należy doliczyć jeszcze 19% podatek od zysków.
Czyli 2016 zł *19% = 383,04 zł – co faktycznie daje kwotę 1632,96 zł.
Dodatkowo należy zwrócić uwagę, że podatek od części pracodawcy w takim przypadku jest pobierany dwukrotnie.
1) Przy naliczeniu PPK co miesiąc
2) Przy wcześniejszej wypłacie od opłaconych już 70%.