Na co musisz uważać składając zlecenie PKC lub PCR?
Najpopularniejszym ze wszystkich rodzajów zleceń, jakie możemy złożyć na giełdzie, pozostaje zlecenie z limitem ceny, ważne do końca dnia sesyjnego, w którym zostało złożone. Zlecenia typu PKC (Po Każdej Cenie) lub PCR (Po Cenie Rynkowej) są jednak o wiele łatwiejsze do złożenia i często wykorzystywane przez początkujących inwestorów. Mają jeden ogromny atut – ich wystawienie wymaga najmniej czasu, a dodatkowo mamy pewność, że nie pomylimy się przy wpisywaniu ceny. W końcu, komu choć raz nie zdarzyło się źle wpisać przecinka w pośpiechu? Jednak pomimo tego, że są to zlecenia proste i intuicyjne, to warto przed ich stosowaniem dobrze znać ich konstrukcję i konsekwencje, z którymi wiąże się wysłanie ich na rynek. Bez tego, można się czasem mocno przejechać…
Jak działa zlecenie PKC i PCR
Zarówno PKC, jak i PCR są do siebie bardzo podobne. Dla każdego z nich priorytetem jest jak najszybsza realizacja. Oba cechują się tym, że nie posiadają limitu ceny, co oznacza, że są realizowane po najkorzystniejszych ofertach, jakie widnieją akurat w arkuszu w momencie składania zlecenia po przeciwstawnej stronie.
Zlecenie PKC może być zarówno zleceniem kupna, jak i sprzedaży. Zlecenie kupna bez limitu ceny jest realizowane po najlepszych cenach z prawej strony arkusza zleceń, czyli po stronie ofert sprzedaży. Im niższa cena zakupu, tym korzystniej dla nas, jako kupującego. I dokładnie odwrotnie, kiedy chcemy sprzedać. Wówczas zależy nam na najwyższej cenie, więc transakcja dojdzie do skutku po najwyższej cenie po stronie zleceń kupna. To dosyć proste, żebyśmy mogli coś sprzedać, to ktoś musi chcieć to kupić i odwrotnie. Jeżeli chcemy kupić, to ktoś musi nam to sprzedać.
Zasadnicza różnica pomiędzy zleceniem PKC a PCR dotyczy samej realizacji. Zlecenie PCR zrealizuje się po najlepszej dla nas cenie, ale kiedy po drugiej stronie arkusza nie ma wystarczającej ilości akcji, to zlecenie zamieni się na zlecenie z limitem ceny, po którym zrealizowała się jego pierwsza część. I poczeka sobie, aż wpadnie kolejne zlecenie z takim limitem. Wtedy dopiero zrealizuje się w całości. Natomiast zlecenie PKC, również w pierwszej kolejności weźmie dla nas najlepszą cenę, ale jeśli nie wystarczy wolumenu, to zrealizuje się po drugiej, trzeciej czy dziesiątej w kolejności cenie. Inaczej mówiąc, będzie się realizowało kolejno po każdej cenie, do czasu aż się zrealizuje w całości albo skończą się zlecenia po drugiej stronie arkusza. Zobaczmy to na krótkim przykładzie. Poniżej znajduje się arkusz zleceń (5 najlepszych ofert) dla spółki Decora.
Przykład arkusza zleceń z pięcioma widocznymi ofertami
Składając zlecenie kupna PKC 2500 sztuk akcji spółki Decora, kupimy w takim układzie 2000 sztuk po cenie 30,20 zł, 82 sztuki po cenie 30,40 zł, 34 sztuki po cenie 30,50 zł, 237 sztuk po cenie 30,60 zł oraz 46 sztuk po cenie 31,00 zł. To najlepsze kolejno oferty czekające po stronie sprzedaży w arkuszu. Analogicznie, jeśli wystawilibyśmy zlecenie sprzedaży 5000 sztuk PKC, to zlecenie zostałoby zrealizowane w ilości 4585 sztuk po 30,00 zł za akcje, 343 sztuki po 29,993 zł za akcje oraz 82 sztuki po 29,9463 zł za akcje. To kolejno najlepsze oferty czekające na nas po stronie kupna w arkuszu.
Gdyby nasze zlecenia były zleceniami PCR, to w przypadku kupna 2500 sztuk PCR, nasze zlecenie zrealizowałoby się w ilości sztuk 2101 po cenie 30,20 zł, a pozostała reszta 399 sztuk pozostałaby po stronie kupna z limitem 30,20 zł (cena, po jakiej zrealizowała się pierwsza część zlecenia). Analogicznie, w przypadku zlecenia sprzedaży 5000 sztuk PCR, nasze zlecenie zrealizowałoby się w ilości sztuk 4585 po cenie 30,00 zł za akcje, a pozostałe 415 sztuk pozostałoby w arkuszu po stronie sprzedaży z limitem 30,00 zł za akcje (cena, po jakiej zrealizowała się pierwsza część zlecenia)
Szczęśliwy ten, kto w swoim domu maklerskim widzi cały arkusz zleceń. To zazwyczaj usługa płatna albo zarezerwowana dla doświadczonych graczy o dużym obrocie. Większość z inwestorów widzi zaledwie jedno, a niektórzy pięć najlepszych zleceń po stronie kupna i sprzedaży (jak na przykładzie powyżej). Wiedza o zleceniach czekających w arkuszu to niezwykle cenne informacje. Zwłaszcza kiedy inwestujemy w spółki, które nie generują dużego obrotu i mają niewielką płynność, a to właśnie przy składaniu zleceń PKC na niepłynnych spółkach trzeba szczególnie uważać.
Zwróć uwagę, że w przypadku niepłynnych spółek, gdzie spread pomiędzy kolejnymi ofertami w arkuszu jest duży, nasze zlecenie PKC będzie potrafiło „zjeść” sporą część arkusza windując mocno cenę spółki. W przypadku powyższej Decory wystarczy, że zostanie złożone zlecenie kupna PKC na 2500 akcji, żeby kurs podskoczył do 31 zł. To już wzrost o ponad 3,3%! Zlecenie PKC potrafi nieraz mocno wywindować kurs, a inwestorowi, który złożył je nieumyślnie bardzo ograniczyć średnią cenę kupna lub sprzedaży.
Szczególnie niebezpieczne jest składanie hurtem przez inwestorów zleceń kupna PKC, gdy jakaś spółka jest zawieszona na górnych widełkach cenowych lub zleceń sprzedaży PKC, gdy jest zawieszona na dolnych widełkach. Dobrze widać to na ostatnim przykładzie spółki Mabion, które wykres kursu widać poniżej. Spółka pozostawała zawieszona od połowy dnia 3 marca, a zlecenia kupna od rozpalonych inwestorów napływały. Gdy notowania otworzyły się 4 marca po cenie blisko 100 zł za akcję, to dokładnie za tyle każdy składający wcześniej zlecenia PKC otrzymał swoje akcje. Rozpaleni inwestorzy PKC „zjedli” praktycznie większość arkusza, a kurs jeszcze tego samego dnia cofnął się do 60 zł, czyli ceny, która jeszcze jeden dzień wcześniej wciąż była atrakcyjna dla sprzedających. Składanie zlecenia PKC w przypadku tak dużych luk cenowych rzadko kiedy jest dobrą opcją.
Kurs akcji spółki Mabion
Kiedy zlecenie PKC lub PCR może zostać odrzucone?
Zarówno zlecenie PKC, jak i PCR można składać w każdej fazie sesji – przed otwarciem/zamknięciem oraz w fazie notowań ciągłych. Po prostu w przypadku fazy otwarcia zrealizuje się po kursie otwarcia, a w przypadku fazy zamknięcia, po kursie ustalonym na zamknięcie sesji.
W przypadku zlecenia PKC, w chwili jego składania nie musi oczekiwać przeciwstawne zlecenie, czyli arkusz może być pusty. Natomiast jeśli chcemy złożyć PCR w pustym arkuszu, to wówczas zlecenie zostanie odrzucone. To ma znaczenie oczywiście w przypadku ekstremalnie niepłynnych spółek, ale wbrew pozorom może nam się zdarzyć, zwłaszcza w przypadku spółek z New Connect.
W przypadku, w którym po stronie sprzedaży widnieje tylko zlecenie oczekujące PKC, a my chcemy złożyć ofertę kupna PCR, to nasze zlecenie wykona się po cenie ostatniej transakcji. Jeżeli w danym dniu nie było jeszcze transakcji, to po kursie odniesienia z zamknięcia poprzedniej sesji.
Terminy ważności i dodatkowe warunki zleceń PKC i PCR
Przy składaniu zleceń PKC i PCR możemy określić dodatkowo termin ważności takiego zlecenia. Do wyboru będziemy mieli kilka opcji, jak widać poniżej.
Terminy ważności zleceń PKC i PCR
Niektóre z nich mówią same za siebie. Domyślną opcją w każdym burze maklerskim jest zawsze zlecenie na dzień, czyli ważne do zakończenia sesji. Jeżeli chcemy złożyć zlecenie, które będzie ważne dłużej, wybieramy do konkretnego dnia i go podajemy. Ważne na fixing, czyli nasze zlecenie się uaktywni tylko podczas równoważenia. Wykonaj i anuluj oznacza, że jeżeli nasze zlecenie nie zrealizuje się od razu, to jego pozostała, ta niezrealizowana część zostanie odrzucona. Natomiast wykonaj lub anuluj, gwarantuje nam, że zlecenie zrealizuje się po najlepszej dla nas cenie w całości albo w całości zostanie odrzucone, jeżeli po drugiej stronie nie będzie takiego zlecenia, które pozwoliłoby się zrealizować naszej transakcji.
Są jeszcze dwa inne dodatkowe warunki, które łączą się ze zleceniami PKC i PCR. Pierwszy z nich to tzw. WUJ, czyli wielkość ujawniona. Ten warunek daje nam możliwość wskazania, ile akcji ma zostać pokazane w arkuszu zleceń dla innych uczestników rynku. Co ważne, ta wartość nie może być mniejsza od 10 i wartościowo nasze zlecenie nie może być mniejsze niż 50 000zł. Kiedy chcemy złożyć duże zlecenie i nie pokazywać go w całości dla wszystkich, to możemy skorzystać właśnie z WUJ.
Drugim warunkiem, jaki możemy użyć przy zleceniach PKC i PCR jest MWW, czyli minimalny warunek wykonania. Innymi słowy, określamy liczbę akcji, która musi zostać sprzedana/kupiona natychmiast po złożeniu zlecenia albo inaczej całe nasze zlecenie zostanie odrzucone.
Składając zlecenie PKC lub PCR na dowolne akcje, musimy wypełnić poniższe pola.
Żeby nasze zlecenie doszło do skutku, oczywiście nie musimy wypełniać dodatkowych warunków, czyli WUJ i MWW. Musimy podać czy kupujemy, czy sprzedajemy, jaki papier wartościowy, ilość, typ zlecenia i typ ważności. Dlaczego powyższe zlecenie nie zostałoby przyjęte do arkusza? Tylko z jednego powodu, podaliśmy WUJ 10, czyli tyle ile powinno być minimalnie, ale wartość całego zlecenia jest mniejsza niż 50 000zł.
PKC czy PCR, które zlecenie jest lepsze?
Głównie zależy to od płynności danej spółki. Zlecenie PCR łączy w sobie szybkość realizacji z zabezpieczeniem, jakie daje nam zlecenie z limitem cenowym. PKC nie daje nam już tej gwarancji, bo nigdy nie będzie zleceniem z limitem.
Kiedy chcemy coś szybko sprzedać i składamy zlecenie PCR, to wiemy, że dostaniemy najlepszą możliwą cenę, ale nie mamy pewności, że sprzedamy po niej całość akcji. Wiemy tylko, że przynajmniej część tego zlecenia zostanie natychmiast wykonana. Jednocześnie możemy być pewni, że nie narażamy się na sytuację, w której nasze zlecenie realizowałoby się po coraz mniej korzystnych dla nas cenach. W przypadku PKC takiej pewności oczywiście nie ma. To duże zagrożenie, ale jego istotność rośnie tym bardziej, im mniej płynna jest spółka i im większe zlecenie zamierzamy złożyć.
Zlecenie PCR jest z reguły równie skuteczne, co PKC, a przy tym jednak bezpieczniejsze. Dlatego, kiedy handluję innymi spółkami, niż te z WIG20, które mają bardzo dużą płynność, wolę używać PCR.
Do zarobienia!
Agata Paluch
Nota prawna: Powyższy materiał, w szczególności aktualizacje Strategii DNA Rynków, Podsumowania Tygodnia, Analizy spółek oraz Portfel DNA Rynków jest jedynie materiałem informacyjno-edukacyjnym dla użytku odbiorcy. Materiał nie powinien być w szczególności rozumiany jako rekomendacja inwestycyjna w rozumieniu przepisów „Rozporządzenia Delegowanego Komisji (UE) nr 2016/958 z dnia 9 marca 2016 r. uzupełniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych dotyczących środków technicznych do celów obiektywnej prezentacji rekomendacji inwestycyjnych lub innych informacji rekomendujących lub sugerujących strategię inwestycyjną oraz ujawniania interesów partykularnych lub wskazań konfliktów interesów”. Skorzystanie z materiału jako podstawy lub przesłanki do podjęcia decyzji inwestycyjnej następuje wyłącznie na ryzyko osoby, która taką decyzję podejmuje. Autorzy nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za takie decyzje inwestycyjne. Wszystkie opinie i prognozy przedstawione w tym opracowaniu są wyrazem najlepszej wiedzy i osobistych poglądów autora na moment publikacji i mogą ulec zmianie w późniejszym okresie. Powyższy materiał nie odzwierciedla poglądów instytucji, w której autor pracuje.
Materiały DNA Rynków, w szczególności aktualizacje Strategii DNA Rynków, Analizy spółek oraz Analizy sektorów są jedynie materiałem informacyjno-edukacyjnym dla użytku odbiorcy. Materiał ten nie powinien być w szczególności rozumiany jako rekomendacja inwestycyjna w rozumieniu przepisów „Rozporządzenia Delegowanego Komisji (UE) nr 2016/958 z dnia 9 marca 2016 r. uzupełniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych dotyczących środków technicznych do celów obiektywnej prezentacji rekomendacji inwestycyjnych lub innych informacji rekomendujących lub sugerujących strategię inwestycyjną oraz ujawniania interesów partykularnych lub wskazań konfliktów interesów”. Skorzystanie z materiału jako podstawy lub przesłanki do podjęcia decyzji inwestycyjnej następuje wyłącznie na ryzyko osoby, która taką decyzję podejmuje. Autorzy nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za takie decyzje inwestycyjne. Wszystkie opinie i prognozy przedstawione w tym opracowaniu są wyrazem najlepszej wiedzy i osobistych poglądów autora na moment publikacji i mogą ulec zmianie w późniejszym okresie.
