Co czeka inwestora, gdy upadnie Dom Maklerski?
Napływ nowych inwestorów na rynki akcyjne od zawsze oznacza zarówno więcej dostępnego kapitału, jak i więcej osób potencjalnie zaskoczonych rynkowymi niuansami. Z doświadczenia wiem, że jednym z tych niuansów, o którym niewielu inwestorów zdaje sobie sprawę, jest temat bezpieczeństwa gotówki przechowywanej na rachunkach w Domu Maklerskim.
Sporo osób na takich rachunkach ma zapisane nie tylko kupione akcje, ale również wolną gotówkę, która czeka w gotowości na kolejne inwestycje. Wiadomo, że w takim układzie, gdy kasa czeka na rachunku, czas reakcji inwestora na potencjalne „okazje” jest o wiele krótszy, niż gdyby musiał on najpierw dokonać przelewu ze swojego rachunku bankowego na rachunek maklerski.
Ten komfort ma jednak swoje konsekwencje, które co prawda do tej pory rzadko się materializowały. Do tej pory mieliśmy tak naprawdę do czynienia z bankructwem Domu Maklerskiego WGI w 2008 roku oraz Domu Maklerskiego IDM w 2014 roku. Dla wielu ze świeżych inwestorów mogą być to bardzo zamierzchłe czasy, ale to wcale nie oznacza, że nie mogą się powtórzyć. Co stanie się z Twoimi pieniędzmi, gdy Dom Maklerski zbankrutuje?
Co stanie się, gdy Dom Maklerski upadnie?
Jeśli przechowujesz pieniądze w banku lub SKOK-u, to twoje depozyty chroni Bankowy Fundusz Gwarancyjny. Działa to dość prosto. Banki dokonują regularnych wpłat do BFG, gdzie gotówka jest akumulowana i w razie nieszczęśliwego wypadku może być dystrybuowana po klientach banku z problemami. Gwarancją BFG obejmowane są wszystkie depozyty złożone przez klientów indywidualnych oraz niektórych klientów instytucjonalnych, a maksymalna kwota gwarancji dla każdej z instytucji, gdzie leżą nasze oszczędności to 100 tysięcy euro, czyli ok. 450 tysięcy złotych.
To wystarczająco duży pułap dla większości osób w Polsce. Mało, kto ma aż tak rozbudowaną poduszkę finansową na zwykłym rachunku oszczędnościowym. Bankowy Fundusz Gwarancyjny nie obowiązuje jednak depozytów na rachunkach w Domach Maklerskich. Tam przechowywane pieniądze chronione są w odrębny sposób przez system rekompensat prowadzony od 2001 roku przez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych.
Koncepcja jego funkcjonowania jest bardzo podobna do systemu gwarancji prowadzonego przez BFG. Mianowicie, domy maklerskie, banki prowadzące działalność maklerską oraz towarzystwa funduszy inwestycyjnych wnoszą do systemu rekompensat wpłaty roczne w wysokości uzależnionej od średniego stanu środków pieniężnych na rachunkach swoich inwestorów.
System rekompensat jednak chroni środki do o wiele niższej wysokości niż system BFG. Zgodnie z Artykułem 139, Ustawy o Obrocie Instrumentami Finansowymi:
1. System rekompensat zabezpiecza wypłatę środków inwestorów, o których mowa w art. 133 ust. 2, pomniejszonych o należności domu maklerskiego od inwestora z tytułu świadczonych usług, według stanu z dnia zaistnienia jednej z okoliczności, o której mowa w art. 133 ust. 2, do wysokości równowartości w złotych 3000 euro – w 100% wartości środków objętych systemem rekompensat, oraz 90% nadwyżki ponad tę kwotę, z tym że górna granica środków objętych systemem rekompensat wynosi równowartość w złotych 22 000 euro, z zastrzeżeniem ust. 2.
Innymi słowy: zabezpieczenie gotówki przechowywanej na rachunkach w domu maklerskim, jeśli ten upadnie, sięga MAKSYMALNIE 3000 euro + (22 000 – 3000) * 0,9 = 20 100 euro, czyli około 80 tysięcy złotych. To blisko pięć razy niższe zabezpieczenie niż w przypadku rachunków bankowych! Tak naprawdę w pełni spokojnie może spać jedynie inwestor, który wolnych środków na rachunku posiada około 13 tysięcy złotych.
UWAGA – opisane powyżej kwoty dotyczą jedynie wolnej gotówki, jaką trzymasz na rachunku w Domu Maklerskim. Papiery wartościowe, które nabyłeś i którymi możesz dysponować za pomocą swojego rachunku maklerskiego są, co do zasady w pełni bezpieczne.
Akcje, obligacje, czy inne instrumenty są do Ciebie przypisane w systemie KDPW. Dom Maklerski to jedynie pośrednik w ich dysponowaniu. Ewentualne bankructwo Domu Maklerskiego w żadnym stopniu nie wpływa więc na kupione wcześniej przez Ciebie instrumenty. Zostaną one przeniesione do innego Domu Maklerskiego, z którego będziesz nimi dysponować.
Jaką kwotę odzyskasz ze swojego depozytu jeśli Dom Maklerski upadnie? (obliczenia dla kursu EUR/PLN = 4,47)
Maksymalna kwota, jaką po dzisiejszym kursie EUR/PLN będziesz więc w stanie odzyskać to dokładnie 82,2 tys. złotych. Każdy depozyt gotówkowy powyżej tej kwoty przepadnie. Oczywiście inwestor może dalej dochodzić pozostałych pieniędzy w postępowaniu upadłościowym lub na drodze odszkodowawczej, ale chyba zdajesz sobie sprawę ze skuteczności i tempa takich procedur. Bankrutujący Dom Maklerski raczej nie będzie posiadał w swojej masie upadłościowej dodatkowej gotówki, którą będzie można potem rozdzielać na klientów.
Również procedura zwrotu środków jest o wiele dłuższa niż w przypadku BFG. Standardowe zwroty z BFG dokonywane są do 7 dni roboczych. W przypadku systemu rekompensat całość trwać może nawet 3 miesiące. Dom Maklerski to zdecydowanie nie jest miejsce do przechowywania większej gotówki.
Taki limit bezpieczeństwa to potencjalnie bardzo duży problem dla osób, które decydują się prowadzić swoje konto IKE w ramach rachunku maklerskiego. Ten, kto buduje swoje IKE od początku już dawno przekroczył limit gotówki, jaką będzie w stanie ewentualnie odzyskać. Podkreślam ponownie. Jeśli budujesz swoje IKE aktywnie i wykorzystujesz ten rachunek do inwestowania bez podatku, to twoim papierom wartościowym nic nie grozi, jeśli jednak założyłeś IKE w Domu Maklerskim, gdzie po prostu trzymasz oszczędności, bo „może kiedyś zainwestujesz”, to rozsądniejszym jest przenieść to IKE do TFI lub banku.
Wpłaty do IKE narastająco od 2004 roku
Jak zwiększyć bezpieczeństwo środków?
Historia bankructw Domów Maklerskich, a nawet banków nie jest w Polsce zbyt spektakularna i to oczywiście dobrze, ale mała liczba takich doświadczeń sprawia, że na co dzień raczej nie zastanawiamy się, co by było gdyby.
Najprostszymi sposobami na zwiększenie bezpieczeństwa swoich środków będzie utrzymywanie nadwyżek gotówki ponad 80 tysięcy złotych na rachunkach bankowych. W przypadku rachunku bankowego i maklerskiego w tej samej instytucji ewentualny przelew wewnętrzny dojdzie do nas automatycznie, więc i nasz czas reakcji na inwestycyjną okazję będzie dalej stosunkowo szybki.
Można również rozdzielić środki na kilka rachunków maklerskich. Podobnie jak gwarancje BFG, system rekompensat obejmuje każdy dom maklerski, co efektywnie zwiększy naszą ochronę. Alternatywnie nadwyżkę możesz również trzymać w bezpiecznych funduszach gotówkowych, ale jednocześnie wydłuży to czas dostępu do środków o przynajmniej 2-3 dni robocze.
Mam szczerą nadzieję, że nikogo z nas problem opisany w tym wpisie nie spotka, ale lepiej dmuchać na zimne 😉
Do zarobienia!
Piotr Cymcyk
Materiały DNA Rynków, w szczególności aktualizacje Strategii DNA Rynków, Analizy spółek oraz Analizy sektorów są jedynie materiałem informacyjno-edukacyjnym dla użytku odbiorcy. Materiał ten nie powinien być w szczególności rozumiany jako rekomendacja inwestycyjna w rozumieniu przepisów „Rozporządzenia Delegowanego Komisji (UE) nr 2016/958 z dnia 9 marca 2016 r. uzupełniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych dotyczących środków technicznych do celów obiektywnej prezentacji rekomendacji inwestycyjnych lub innych informacji rekomendujących lub sugerujących strategię inwestycyjną oraz ujawniania interesów partykularnych lub wskazań konfliktów interesów”. Skorzystanie z materiału jako podstawy lub przesłanki do podjęcia decyzji inwestycyjnej następuje wyłącznie na ryzyko osoby, która taką decyzję podejmuje. Autorzy nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za takie decyzje inwestycyjne. Wszystkie opinie i prognozy przedstawione w tym opracowaniu są wyrazem najlepszej wiedzy i osobistych poglądów autora na moment publikacji i mogą ulec zmianie w późniejszym okresie.
Może Cię zainteresować również:
Autor tekstu
[…] reputacji i mocnej pozycji na rynku. W przeciwieństwie do tradycyjnego sektora finansowego, gdzie środki przechowywane w domach maklerskich objęte są systemem rekompensat i gwarancji, w krypto nie ma żadnych procedur ochrony depozytów klientów i częściej zdarzają się […]