Ceny żywności pójdą wyżej w 2024 roku? Nowe ryzyko na horyzoncie!
Ceny żywności były jednym z ważniejszych czynników generujących inflację wysoką inflację od 2022 roku. W skrajnym momencie w 2022 były nawet o 60% wyższe od średniej z lat 2014-2016. Od tego krytycznego momentu na przełomie pierwszego i drugiego kwartału 2022 roku, ceny żywności zaczęły w końcu spadać i dziś są na poziomie około 20% wyższym od średniej z lat. Ten spadek wprost zaczął przekładać się również na spadki w odczytach inflacji na całym świecie.
Wojna, która wywindowała wcześniej ceny ma już na nie niewielki wpływ, ale na horyzoncie pojawia się nowe zagrożenie. Rok 2023 i 2024 będzie najprawdopodobniej okresem dawno niewidzianego El Niño. Okresowo występującego zjawiska pogodowego i oceanicznego, które polega na otrzymywaniu się ponadprzeciętnie wysokiej temperatury na powierzchni wody na Oceanie Spokojnym. El Niño ma jednak często wpływ całą Ziemię, a zwłaszcza na uprawy. Czy więc w 2024 mogą czekać nas ponownie podwyżki cen żywności?
Ceny jedzenia w górę w 2024 roku? Ryzyko silnego El Niño! [Merytorycznie o Giełdzie]
Załóż konto w XTB i inwestuj bez prowizji w akcje i fundusze ETF. Zobacz jak możesz inwestować małe kwoty!
Zakładając konto za pomocą linka: https://link-pso.xtb.com/pso/EKcJt wspierasz nasz portal.
Powraca okres El Niño
El Niño to zjawisko, które regularnie powraca. Od 2000 do 2020 roku obserwowano je dokładnie sześć razy. Ostatnim razem w latach 2018 – 2019. W dużym uproszczeniu polega ono na okresowym osłabieniu się wiatrów pasatowych w regionie Ameryki Południowej. Wiatry te „przesuwają” wodę w naturalnych warunkach i dają możliwość „wypływania” na powierzchnię zimniejszej wody z głębin.
Jeśli wiatry słabną, to zmniejsza się wypiętrzanie chłodnych wód na powierzchnię, a temperatura przy samej powierzchni Oceanu rośnie w regionie Ameryki Południowej. Rosnąca temperatura, to rosnąca wilgotność i możliwe intensywne katastrofalne opady w tamtym regionie. Jednocześnie odwrotna sytuacja ma miejsce w Azji, gdzie obserwowane jest mocne zmniejszenie się opadów, a w konsekwencji możliwe katastrofalne susze.
Jak El Niño wpływa na opady na Ziemii
Katastrofalne opady i katastrofalne susze nie są najlepszymi prognostykami dla cen żywności. Jednak wpływ El Niño na gospodarkę nie jest tak prosty i oczywisty. Często zależy od jego siły i czasu trwania. Na pewno nie jest jednak tematem do bagatelizowania. Potencjalny wpływ El Niño na ceny żywności w 2024 roku został nawet zasygnalizowany przez Australijski Bank Centralny w protokole z posiedzenia z 4 lipca.
„The increased likelihood of an El Niño event in 2023/24 and associated downgrade for agricultural production could put upward pressure on some food prices over the coming year.”
Kluczem pozostaje potencjalna siła zjawiska. Często przechodzi ono w kompletnie nieinwazyjnej formie. Zróżnicowane efekty na całym świecie mogą skutkować tym, że słabsze plony z jednego regionu są kompensowane lepszymi plonami z innego regionu. Wówczas globalny konsument pozostaje praktycznie nietknięty.
Obserwuj 
Subskrybuj Ostatni wpływ na ceny żywności
Taki scenariusz nie jest jednak aktualny przy naprawdę silnych El Niño. Nie zdarzają się one często, ale jednak czasem się zdarzają. Od 1950 roku jedynie pięć razy można było mówić o wyjątkowo silnym zjawisku. Ostatnim razem było to w latach 2015 – 2016.
Oceanic Niño Index (ONI) kiedy były silne El Niño
Wtedy też wpływ na ceny surowców rolnych był trudny do pominięcia. W niecałe dwa miesiące wybrane z nich potrafiły podrożeń o nawet kilkadziesiąt procent. W tamtym okresie produkcja żywności w RPA osiągnęła najniższy poziom od 1995 roku. Brazylijskie plantacje trzciny cukrowej zostały w większości zalane, a ceny oleju palmowego silnie podskoczyły przez wysuszone uprawy w Malezji i Indonezji.
Wpływ El Niño na ceny żywności w 2015 roku
Ceny żywności rosną przez El Niño
Samo w sobie El Niño nie oznacza jeszcze pewności wzrostu cen żywności. Średnia zmiana cen surowców w okresie występowania zjawiska w latach 1991 – 2014 nie jest czymś, co wywołałoby istotne zaburzenia w gospodarkach. Cena kawy rosnąca średnio o 10%, soi o 3%, czy kakao o 3% to nie jest nic makroekonomicznie istotnego.
Średnia i maksymalna zmiana cen wybranych surowców w latach El Niño od 1991 do 2014 roku
Ciekawe badania od firmy Refinitiv pokazują, że na pierwszy rzut oka ciężko znaleźć istotną zależność pomiędzy występowaniem El Niño, a cenami żywności. Oceanic Niño Index (ONI) opracowany przez Departament Handlu Stanów Zjednoczonych, który mierzy zmiany temperatury wody w Oceanie Spokojnym, praktycznie nie przypomina zmian światowych cen żywności. Wynik ONI wynoszący 0,5 jest zgodny ze słabymi warunkami El Niño, 1 umiarkowany, 1,5 silny i 2 bardzo silny. Skokom wskaźnika tylko sporadycznie towarzyszyły znaczne wzrosty światowych cen żywności.
Czy ceny żywności rosną przez El Niño? Na pierwszy rzut oka nie
Trzeba jednak pamiętać, że pogoda to przecież tylko jeden z czynników wpływających na ceny żywności. Istotne są też oczekiwania dotyczące popytu oraz koszty produkcji – w tym zwłaszcza koszty energii. Historycznie istnieje gigantyczna korelacja pomiędzy zmianą cen energii a zmianami cen żywności.
Ceny żywności są mocno powiązane z cenami energii
Jeśli spróbujemy odfiltrować wpływ zmian cen energii na ceny żywności, to okaże się, że dostaniemy widoczny dużo silniejszy związek pomiędzy potencjalną siłą El Nino a cenami żywności. W przypadku utrzymania się stabilnych cen energii wpływ silnego El Nino na ceny żywności może być więc naprawdę znaczący. Zwłaszcza w przypadku silnego zjawiska.
El Niño wpływa na ceny żywności
Silne El Niño możliwe. Jak to wykorzystać do inwestycji?
Im silniejsze więc zjawisko, tym większe potencjalne ryzyko. Zwłaszcza jeśli w tym samym okresie wystąpiłoby jakiekolwiek inne zaburzenie wpływające na podaż. Tymczasem obecne mapy termiczne Oceanu od NASA publikowane regularnie na stronie Kalifornijskiego Instytutu Technologii pokazują rosnące odchylenie temperatur Oceanu od normy.
Patrząc na wspomniane mapy z dni 3 lipca 2023 roku oraz wcześniej 22 maja 2023 i 10 kwietnia 2023 roku widać, że postępująca zmiana jest widoczna gołym okiem. Wciąż to trochę za mało żeby z pewnością mówić o tym, jak silny będzie ten El Niño. Nie ma jednak wątpliwośći, że będzie miał miejsce. W raporcie z 8 czerwca 2023 roku, NOAA, czyli Agencja rządowa odpowiedzialna w USA za pomiary atmosferyczne i oceaniczne wprost potwierdziła, że mamy do czynienia z El Niño.
Mapa termiczna Pacyfiku z dnia 10 kwietnia 2023
Analogiczna mapa z dnia 22 maja 2023
Analogiczna mapa z dnia 3 lipca 2023
Prognostycy oczekują, że zjawisko będzie ulegało stopniowemu wzmacnianiu aż do 2024 roku. Na dziś szacują 84% prawdopodobieństwa na wystąpienie El Niño w formie „umiarkowanej” oraz 56% na wystąpienie w formie „silnej”. To jeszcze nie powód do wielkich obaw, ale na pewno niestandardowy element, na które warto zwracać uwagę i który może potencjalne dać ciekawe możliwości inwestycyjne. Ceny surowców rolnych mają ogólnie tendencję do wzrostów od września do lutego. W połączeniu z potencjalnym El Niño mogą być ciekawym pomysłem na krótkoterminowe inwestycyjne zagranie za kilka tygodni.
Załóż konto w XTB i inwestuj bez prowizji w akcje i fundusze ETF.
Zakładając konto za pomocą linka: https://link-pso.xtb.com/pso/EKcJt wspierasz nasz portal.
Materiały DNA Rynków, w szczególności aktualizacje Strategii DNA Rynków, Analizy spółek oraz Analizy sektorów są jedynie materiałem informacyjno-edukacyjnym dla użytku odbiorcy. Materiał ten nie powinien być w szczególności rozumiany jako rekomendacja inwestycyjna w rozumieniu przepisów „Rozporządzenia Delegowanego Komisji (UE) nr 2016/958 z dnia 9 marca 2016 r. uzupełniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych dotyczących środków technicznych do celów obiektywnej prezentacji rekomendacji inwestycyjnych lub innych informacji rekomendujących lub sugerujących strategię inwestycyjną oraz ujawniania interesów partykularnych lub wskazań konfliktów interesów”. Skorzystanie z materiału jako podstawy lub przesłanki do podjęcia decyzji inwestycyjnej następuje wyłącznie na ryzyko osoby, która taką decyzję podejmuje. Autorzy nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za takie decyzje inwestycyjne. Wszystkie opinie i prognozy przedstawione w tym opracowaniu są wyrazem najlepszej wiedzy i osobistych poglądów autora na moment publikacji i mogą ulec zmianie w późniejszym okresie.
Autor tekstu
hi, polecacie jakies spółki którym wart się przyjzec?
fajny artykuł. jeno już na samym początku, moje natawienie zawisło od kluczowego słowa „najprawdopodobniej”. w napięciu będę oczekiwał, czy się ziści. kp